Σπίτι τους φορώντας τα ειδικά «βραχιολάκια» και υπό καθεστώς παρακολούθησης με το ειδικό σύστημα ηλεκτρονικής επιτήρησης και γεωεντοπισμού τους θα μπορούν να εκτίουν το υπόλοιπο της ποινής τους κρατούμενοι ακόμα και με ισόβια κάθειρξη, ενώ με παρόμοιο τρόπο μπορεί να αντικαθίστανται η προφυλάκιση κατηγορουμένου ή να παρακολουθείται κάποιος που παίρνει την άδειά του.
Η δυνατότητα αξιοποίησης της ηλεκτρονικής τεχνολογίας στον κατ’ οίκον περιορισμό μπαίνει πλέον σε φάση διαβούλευσης ύστερα από επεξεργασία ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, για να ακουστούν οι απόψεις όλων των φορέων και να εισαχθεί στη συνέχεια η σχετική ρύθμιση στη Βουλή από το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Με βάση την προτεινόμενη τροποποίηση του Ποινικού, αλλά και του Σωφρονιστικού Κώδικα, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών του τόπου, όπου εκτίει κάποιος την καταδικαστική ποινή του, θα μπορεί να αποφασίζει την αποφυλάκισή του υπό τον όρο τού κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση, η οποία απαιτεί, πάντως, την προηγούμενη γραπτή συναίνεσή του, αφού το «βραχιολάκι» θα μαρτυρά τον τόπο όπου βρίσκεται και αν τυχόν προσπάθησε να απομακρυνθεί.
Το σχετικό ηλεκτρονικό σύστημα γεωεντοπισμού θα παρακολουθείται από ειδική υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ., ώστε να επιτηρείται συνέχεια αν κάποιος προσπαθήσει να παραβιάσει τους περιοριστικούς όρους.
Τη δυνατότητα απόλυσης με κατ’ οίκον περιορισμό και ηλεκτρονική επιτήρηση έχουν καταδικασμένοι σε κάθειρξη 5 έως 20 ετών, εφόσον έχουν εκτίσει τα 2/5 της ποινής, αλλά και ισοβίτες εφόσον έχουν εκτίσει τουλάχιστον 16 χρόνια, από τα οποία τα 14 πρέπει να έχουν οπωσδήποτε παραμείνει στη φυλακή (στην περίπτωση κατηγορουμένων για ναρκωτικά τα αντίστοιχα χρονικά όρια είναι 18 και 16 χρόνια).
Το μέτρο μπορεί να εφαρμόζεται και πριν να γίνει αμετάκλητη η καταδίκη, δηλαδή όσο εκκρεμεί η εκδίκαση σε επόμενο βαθμό. Από τις ρυθμίσεις αυτές επιχειρείται να εξαιρεθούν όσοι έχουν κατηγορίες για εσχάτη προδοσία ή συμμετοχή σε εγκληματική ή τρομοκρατική οργάνωση.
Το δικαστήριο θα καθορίζει τον υποχρεωτικό τόπο περιορισμού του στο σπίτι, αλλά θα μπορεί επίσης να προκαθορίζει και συγκεκριμένες ώρες της ημέρας κατά τις οποίες θα μπορεί να βρίσκεται εκτός σπιτιού για λόγους εργασίας, εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης ή λόγω συμμετοχής του σε συγκεκριμένο πρόγραμμα απεξάρτησης από ναρκωτικά.
Το μέτρο αυτό προβλέπεται ότι επιβάλλεται, εκτός εάν το δικαστήριο κρίνει με ειδική αιτιολογία ότι η διαγωγή του κατάδικου κατά την έκτιση της ποινής του καθιστά απολύτως αναγκαία τη συνέχιση της κράτησής του για να αποτραπεί η τέλεση από αυτόν νέων πράξεων. Αν η διεύθυνση της φυλακής διαφωνεί με την απόλυση υποβάλλεται σχετική έκθεση της κοινωνικής υπηρεσίας της φυλακής.
Πάντως ο κατάδικος μπορεί να επανέρχεται ανά 2μηνο με νέο αίτημα. Το μέτρο προβλέπεται ανάλογα και για τους ανηλίκους μετά από έκτιση του 1/3 της ποινής.
Οποιος επιχειρήσει να αφαιρέσει ή να καταστρέψει το «βραχιολάκι» όσο βρίσκεται σε καθεστώς επιτήρησης με σκοπό να διαφύγει, ή αλλοιώνει τα προσωπικά δεδομένα που αφορούν την ηλεκτρονική επιτήρηση, τιμωρείται με φυλάκιση έως 1 έτος. Αντίθετα όποιος συμμετέχει στις πράξεις αυτές τιμωρείται με φυλάκιση 2 έως 5 ετών και εφόσον είναι αστυνομικός ή σωφρονιστικός υπάλληλος με κάθειρξη έως 10 ετών.
Κόστος
Οι σχετικές ρυθμίσεις προβλέπουν ότι το κόστος για την ηλεκτρονική επιτήρηση στον κατ’ οίκον περιορισμόν αναλαμβάνει ο ίδιος ο κατηγορούμενος, εκτός αν το δικαστήριο δεχθεί με ειδική αιτιολογία ότι στερείται οικονομικών δυνατοτήτων, οπότε το βάρος αναλαμβάνει το Δημόσιο.
Επίσης προβλέπεται ότι με Προεδρικό Διάταγμα που θα εκδοθεί προσεχώς θα προσδιοριστούν τα τεχνικά μέσα και οι εξοπλισμοί που απαιτούνται για τα συστήματα ηλεκτρονικής επιτήρησης. Θα οριστεί περίοδος πιλοτικής εφαρμογής του μέτρου, θα ζητηθεί η γνώμη της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έτσι ώστε η υλοποίησή του να γίνεται με κριτήριο την αποτελεσματική επιτήρηση των κρατουμένων χωρίς να θίγεται περαιτέρω η προσωπικότητά τους.
Από την εφαρμογή του μέτρου το υπουργείο περιμένει ουσιαστική αποσυμφόρηση των φυλακών, βελτίωση της διαγωγής των κρατουμένων και μείωση των παραβατικών φαινομένων στη φάση της άδειας από τις φυλακές.
Πώς λειτουργεί το σύστημα στις ΗΠΑ
Αφορά σε μη ειδεχθείς εγκληματίες.
Μοιάζει με μεγάλο ρολόι και φοριέται στον αστράγαλο.
Εκπέμπει στις Αρχές το ακριβές στίγμα του κρατουμένου.
Συγκεκριμένα μεταδίδει μέσω ασύρματου δικτύου ένα ηλεκτρονικό σήμα, παρόμοιο με το γεωγραφικό σύστημα εντοπισμού θέσης (GPS), σε μια βάση παρακολούθησης.
Η ακτίνα κίνησης του κρατουμένου εξαρτάται από τη δικαστική απόφαση. Συνήθως δίνεται περιθώριο μερικών μέτρων, ώστε ο κρατούμενος να απομακρύνει τα σκουπίδια και να συντηρεί το γκαζόν.
Σε περίπτωση σύλληψής του μετά την παραβίαση ή αφαίρεση του «βραχιολιού», ο συλληφθείς εκτίει στη φυλακή το υπόλοιπο της ποινής του, ενώ συνήθως του αποδίδονται επιπλέον κατηγορίες για «απόπειρα διαφυγής, απόδραση, ασέβεια σε δικαστική απόφαση, καταστροφή κρατικής περιουσίας», για τις οποίες εκτίει επιπλέον φυλάκιση.
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Επινοήθηκε τη δεκαετία του ’60
1. Το σύστημα της ηλεκτρονικής παρακολούθησης επινοήθηκε από μια μικρή ομάδα ερευνητών στο Χάρβαρντ τη δεκαετία του ’60.
2. Το 1983 ένας δικαστής στο Νέο Μεξικό, εμπνευσμένος, όπως είπε, από το κινούμενο σχέδιο του Spider-Man, εγκαινίασε για πρώτη φορά πρόγραμμα επιβολής ποινών με χρήση συσκευών ηλεκτρονικής παρακολούθησης.
3. Λίγο αργότερα το σύστημα υιοθέτησε η πολιτεία της Φλόριντα με συσκευές που φοριούνταν στο χέρι.
4. Στο τέλος της δεκαετίας του ’80 λειτουργούσαν τουλάχιστον 16 εταιρείες κατασκευής συσκευών παρακολούθησης κρατουμένων.
5. Το 2007 υπολογιζόταν ότι στις ΗΠΑ επιβάλλονταν ποινές παρακολούθησης με ηλεκτρονικό βραχιόλι σε 130.000 ανθρώπους καθημερινά.
6. Η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που υιοθέτησε το σύστημα ήταν η Μεγάλη Βρετανία, ενώ το ηλεκτρονικό βραχιόλι είχε αργή διείσδυση στη Γηραιά Ηπειρο. Ανάμεσα στις χώρες που έχουν εφαρμόσει το σύστημα είναι η Ιταλία, η Γαλλία και η Ρωσία.
7. Στο Μουσείο Ιστορίας της Ψυχολογίας στο Οχάιο των ΗΠΑ εκτίθεται συλλογή από παλαιότερες συσκευές, φωτογραφίες και πλούσιο υλικό για το θέμα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ
ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ Η ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ
Τροπολογία – σκούπα κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή, προσπαθώντας να κλείσει τις «τρύπες» των αποφυλακίσεων λόγου 18μηνου και να επιβάλει ανακρίσεις αλλά και δίκες – εξπρές σε περιπτώσεις προφυλακισμένων για σοβαρά αδικήματα, ενώ την ίδια στιγμή ανάβει «πράσινο φως» για να ανακληθεί το μέτρο της διαθεσιμότητας για 58 υπαλλήλους και να επιστρέψουν στις υπηρεσίες τους στην Περιφέρεια Αιγαίου, που αδυνατούν να λειτουργήσουν.
Παράλληλα επιχειρείται η επιτάχυνση και αποσυμφόρηση των πολιτικών δικαστηρίων, ενώ ανοίγει ο δρόμος για να μπορέσουν να πληρωθούν σωφρονιστικοί υπάλληλοι και εξωτερικοί φρουροί των φυλακών τα δεδουλευμένα τους για το 2012 (νυχτερινά, εξαιρέσιμα, υπερωρίες, πέραν του πενθήμερου) με την έγκριση κονδυλίου ύψους 5,2 εκατ. ευρώ, κάτι που κρίθηκε αναγκαίο μετά και τις αλλεπάλληλες απόπειρες απόδρασης και άλλα κρούσματα που αποσοβήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες σε διάφορα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας.
Στις τροπολογίες που συνυπογράφουν οι υπουργοί Ι. Στουρνάρας, Α. Μανιτάκης και Α. Ρουπακιώτης «μπλοκάρεται» το μέτρο της διαθεσιμότητας για να μπορέσουν να λειτουργήσουν αδιατάρακτα οι διοικητικές υπηρεσίες στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου και να εξυπηρετηθούν οι κάτοικοι των νησιωτικών περιοχών. Με γνώμονα τη συνταγματική επιταγή για ειδική μέριμνα για τα νησιά, δίνεται η δυνατότητα να επιστρέψουν στις θέσεις τους 58 υπάλληλοι που είχαν μπει σε διαθεσιμότητα.
Προκειμένου να περιοριστούν οι αποφυλακίσεις λόγω λήξης 18μήνου, προβλέπονται ασφυκτικές προθεσμίες για τους δικαστικούς λειτουργούς. Στις περιπτώσεις που έχει εκδοθεί ένταλμα προσωρινής κράτησης, ο ανακριτής πρέπει να ολοκληρώνει την ανάκριση σε 4 μήνες με δυνατότητα παράτασης 40 ημερών, εφόσον την εγκρίνει το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο. Κάθε εντολή συμπληρωματικής ανάκρισης πρέπει να περατώνεται εντός μηνός. Στη συνέχεια η εισαγγελική πρόταση πρέπει να εκδίδεται εντός μηνός και το ίδιο προβλέπεται για το παραπεμπτικό ή απαλλακτικό βούλευμα.
Με άλλη διάταξη προβλέπεται ότι σε περίπτωση που αποφυλακιστεί λόγω λήξης 18μήνου ένας κατηγορούμενος, εφόσον δεν εμφανιστεί στο δικαστήριο και φυγοδικήσει, θα τιμωρείται με επιπλέον ποινή φυλάκισης 1 έως 3 ετών. Η ποινή δεν θα εξαγοράζεται, ούτε θα αναστέλλεται με την άσκηση έφεσης, αλλά θα προστίθεται στην ποινή που τυχόν θα του επιβληθεί στην άλλη δίκη.
e-go
